বিহু
বিহু (ইংৰাজী: Bihu) অসমৰ জাতীয় উৎসৱ। অসমৰ লগতে অসমৰ কোনো কোনো দাঁতি-কাষৰীয়া ৰাজ্যতো কোনো জাতি জনজাতিৰ লোকে বিহু বা ইয়াৰ সমাৰ্থক উৎসৱ পালন কৰা দেখা যায়। বিহুৰ এক বিশেষ বৈশিষ্ট্য হ’ল ই জাতি, বৰ্ণ নিৰ্বিশেষে সকলো লোকে একেলগে উদযাপন কৰিব পৰা এক উৎসৱ। বিহু মূলতঃ এক কৃষি ভিত্তিক উৎসৱ। কৃষি উৎসৱ ঘাইকৈ তিনিটা— খেতিৰ আৰম্ভণিৰ বেলিকা, খেতিৰ বাঢ়নী বতৰত আৰু খেতি চপোৱাৰ শেষত। অসমত পালন কৰা তিনি বিহু হ’ল ক্ৰমে ব’হাগ বিহু বা ৰঙালী বিহু, কাতি বিহু বা কঙালী বিহু, আৰু মাঘ বিহু বা ভোগালী বিহু।
বিহুৰ পতাকা অভিবাদনৰ গীত
[সম্পাদনা কৰক | উৎস সম্পাদনা]বিহু অসমৰ জাতীয় উৎসৱ৷ এই উৎসৱৰ পতাকা অভিবাদনৰ গীতটিৰ ৰচক ৺পুৰুষোত্তম দাস৷ ১৯৫১ চনৰ কোনোবা এটা দিনত “ভাস্কৰ নাট্য মন্দিৰ’’ত ডাঃ ভুৱনেশ্বৰ বৰুৱা, ৰাধাগোবিন্দ বৰুৱা, ড° সূৰ্য্যকুমাৰ ভূঞা, ড° বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা, বিহগী কবি ৰঘুনাথ চৌধাৰী, অম্বিকাগিৰি ৰায়চৌধুৰী, অতুলচন্দ্ৰ হাজৰিকা........ আদি লোকৰ সমাৱেশত বহা এখন সভাত[১] পুৰুষোত্তম দাসক ড° সূৰ্য্যকুমাৰ ভূঞাই কৈছিল, “ব’হাগ বিহুটো আমি জাতীয় উৎসৱ হিচাপে পালন কৰিব বিচাৰিছোঁ৷ তাৰবাবে আমাক এটি গীত আৰু পতাকা লাগে৷’’[১] তাৰ পিছত ৰাধাগোবিন্দ বৰুৱাই এই গীতটি লিখিবলৈ কৈ কৈছিল৷ “.... এই উৎসৱটো অসমৰ জাতি, ধৰ্ম, বৰ্ণ নিৰ্বিশেষে পালন কৰে৷ গতিকে, এই উৎসৱটো আমি নতুন ৰূপত গোটেই অসমতে পালন কৰি জাতীয় উৎসৱ হিচাপে ন-কৈ প্ৰতিষ্ঠা কৰিব বিচাৰিছোঁ৷ তাৰ বাবে আমাক লাগে এটি গীত আৰু এখন পতাকা৷ গীতটো আপুনি লিখক আৰু পতাকাখনৰ আৰ্হি তৈয়াৰ কৰিব নিপ বৰুৱাই৷ তেওঁক আমি কৈছোঁ৷ চাব যাতে গীতটি সকলোৱে গ্ৰহণ কৰিব পাৰে৷ আচলতে এইটো এটা “এনথেম্’’ হ’ব৷[১]
শ্ৰীময়ী অসমীৰ শীতল বুকুত উঠে
উছৱৰ মধু আলোড়ন৷
জাগে গম্ভীৰ গিৰিবৰ প্ৰান্তৰ মনোহৰ
সুন্দৰ বন উপবন৷
ভেদাভেদ পৰিহৰি কত জাতি উপজাতি
মহাপীঠ কৰে নিৰমান,
উলাহ অধীৰ ছন্দে কোটি কোটি কণ্ঠে
গায় সৱে মিলনৰ গান৷
সৰগৰ ৰহঘৰা ৰূপে-ৰসে-ৰঙে ভৰা
উচ্ছল যত প্ৰাণ মন,
সৃষ্টি সুৰ বাজে, প্ৰীতিৰ পতাকা উৰে
নতুনৰ লৈ আৱাহন৷[১]
উদ্ধৃতিসমূহ
[সম্পাদনা কৰক | উৎস সম্পাদনা]
- জীয়ৰী বৰা বা ডেকা বৰাৰ নিৰ্দেশমতে বিহু কৰিবলগীয়া ডেকা-গাভৰুসকল নিৰ্ধাৰিত সময়ত বিহুতলীলৈ আহে৷ ডেকা-গাভৰুসকলৰ বিহুতলী সুকীয়া সুকীয়াকৈ লোৱা হয়৷ কিন্তু এখন তলীৰ পৰা আনখন তলীলৈ দূৰত্ব তেনেই কম, ঠিক যেন বেৰ এখনৰ ইপাৰ সিপাৰ৷
- হেম বুঢ়াগোহাঞি[২]
- মনৰ আবেগক আদিম মানৱে প্ৰকৃতিৰ কাৰ্যকলাপসমূহক অনুকৰণ কৰি প্ৰকাশ কৰিছিল৷ বতাহত গছ-গছনিৰ ডাল-পাতৰ হেন্দোলনি, বানপানীৰ সময়ত উঠা পানীৰ ঢৌৰ খলকনি, বোঁৱতী নদীৰ সোঁতৰ খিলখিলনি, ন-পানী বঢ়াৰ সময়ত উঠা উজান মাছৰ নাচোনৰ ভংগিমা আদি চাই আনন্দ উপভোগ কৰিছিল আৰু সেইবোৰ হাঁহি আনন্দৰ মাজেৰে প্ৰকাশ কৰিবলৈ প্ৰয়াস কৰিছিল৷ সেয়েহে, আমাৰ পুৰণি বিহু নাচবোৰৰ ভংগিমাবোৰত বতাহত গছ-গছনিৰ ডাল-পাতৰ কম্পন, বাঢ়নী পানীৰ ঢৌৰ খলকনি, উজানৰ মাছৰ নাচোনৰ ভংগিমা আদি সকলোবোৰ পৰিলক্ষিত হয়৷ ঠিক সেইদৰে, মেঘৰ গাজনিৰ অনুকৰণ কৰি ঢোলৰ চেঁৱবোৰ আৱিষ্কাৰ হৈছিল বুলি ধৰি ল’ব পাৰোঁহক৷[৩]
- সাধাৰণ লোকেৰা ও লম্পট পুৰুষসকল একত্ৰ হইয়া অত্যন্ত জুগুপ্সিত নৃত্য গীত কৰিয়া থাকে৷ পল্লীগ্ৰামে সৰ্বাপেক্ষা এই পৰ্ব অধিক, কিন্তু এই কুৰীতি কামৰূপে নাই, সৌমাৰে সৰ্বাধিক৷
- চৈত্ৰৰ বিহুত সংক্ৰান্তিৰ পৰা সাতদিন কোনো ঠাইৰ ইতৰ লোকসকলে স্ত্ৰী-পুৰুষে কোনো প্ৰকাশ্য স্থানলৈ গই নৃত্য গীত কৰে৷ সি সময়ত অবাচ্য অশ্লীল গীত আৰু নিৰ্লজ্জ ভাব-ভঙ্গী দেখুৱা হয়৷ এই নিয়ম দেশৰ পৰা গুছিলে বড় উপকাৰ আৰু সুনীতি স্থাপন হয়৷
- গুণাভিৰাম বৰুৱা[৪]
- বিহুক নিলাজ কাম আৰু এক নিৰ্দোষ আমোদ বুলি গণ্য কৰা যায়৷
- বিহু অসমীয়াৰ প্ৰাণৰ ভিতৰেদি বৈ যোৱা ফল্গু নদী৷ অসমীয়াই যুগ-যুগান্তৰেও যেন এই বিহুৰ উৎসৱ আৰু বিহুৰ মাধুৰী নাপাহৰে৷ এই বিহুৰ দিনাখনেই প্ৰেমৰ মাজেদিয়েই আধ্যাত্মিকতাই অসমীয়া মানুহৰ অন্তৰ অভিভূত কৰে৷
- কৰ্মবীৰ নবীন চন্দ্ৰ বৰদলৈ[৪]
- ব’হাগ যেন এটি মধুময় কবিতা৷
- অসমীয়া বিহু উৎসৱ আচলতে এখন অসমীয়াৰ সাংস্কৃতিক মেলা৷ য’ত উচ্চ সংস্কৃতি আৰু জনসংস্কৃতিৰ বছৰেকীয়া মিলন হয়৷ সেই কাৰণেই বিহু উৎসৱ অসমীয়া সাংস্কৃতিক জীৱনৰ এটা বছৰেকীয়া সমাৱেশ৷ বিহুৰ মাজেদি আমি প্ৰকৃতিৰ ৰূপান্তৰ বাণীকেই উপলব্ধি কৰিবলৈ বিচাৰিব লাগিব৷
- ব’হাগ মাথোঁ এটি ঋতু নহয়, নহয় ব’হাগ এটি মাহ৷ অসমীয়া জাতিৰ ই আয়ুস ৰেখা, গণ জীৱনৰ ই সাহ৷
- হুঁচৰিৰ ঢোলৰ ছেও-চাপৰবোৰ কিছু ধীৰ-স্থিৰ আৰু বিচিত্ৰ, ইফালে মুকলি বিহুৰ ঢোলৰ ছেওবোৰ প্ৰায় একেধৰণৰ আৰু কিছু অস্থিৰ উদ্দাম লয়ৰ৷ হুঁচৰিত কছাৰী ছেও, ডুমুনী ছেও, খৰা ছেও, মিছিং ছেও৷ ধেমেলীয়া ছেও আদি বিভিন্ন ছেও বজাই নাচনী নচুওৱা দেখা যায়৷
- যি নাই বিহুগীতত, সি নাই অসমত৷ যি নাই অসমত, সি নাই বিহুগীতত৷ অসম আৰু অসমীয়া জনমানসৰ নিৰ্ভুল দাপোণ এই বিহু৷ অসমৰ পৰ্বত-পাহাৰ, চৰাই-চিৰিকটি, নৈ-বিল, পথাৰ-সমাৰ, ফুল-ফল, গোন্ধ-বৰণ আৰু সিবিলাকৰ মাজত কৰ্মৰত নাৰী-পুৰুষৰ এনে প্যানোৰমা ভাৰতৰ লোকসংগীতত বিৰল৷ বিহু গীতৰ সাহিত্যিক আৰু সাংগীতিক ভেটিৰ ওপৰতেই থিয় হৈ আছে অসমীয়া সংস্কৃতিৰ উপৰিসৌধ৷
- বিহুৱে কাকো দুখ নিদিয়ে, সকলোকে ৰং দিয়ে, সেই দেখি বিহুক লোকে হাঁহে, বেয়া পায়।
- লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, বাঁহী (১৯১৭ চন)
- আমি আজি কিছুমান বছৰৰ পৰা বৰ দুখেৰে মন কৰিছোঁ, ইতৰ সমাজত লুকাই চুৰকৈ গছতলে বাঁহতলে হোৱা বনৰীয়া নাচ-গানে দেখাদেখিকৈয়ে নগৰবোৰত খুটি পুতিছে আৰু তথাকথিত শিক্ষিত সমাজৰ বহুতে তাক সদৌ অসমীয়া ’সংস্কৃতি’ বুলি আনকো দেখুৱাবৰ অপচেষ্টা চলাইছে৷
- সম্পূৰ্ণ গাঁৱৰ পৰিৱেশত, প্ৰকৃতিৰ অনন্ত শোভাৰ পটভূমিত, বিশাল আকাশৰ তলত বুৰঞ্জীয়ে ঢুকি নোপোৱা দিনত এদিন বিহুৰ জন্ম হৈছিল৷ স্বভাৱ কবিৰ অলিখিত গীত আৰু লোকবাদ্যৰ মাধ্যমেৰে প্ৰকৃতিৰ আহ্বানত যুৱক-যুৱতীয়ে নিজৰ হৃদয়ৰ কাহিনী এদিন ইজনে-সিজনক নিবেদন কৰিছিল৷ আধুনিক সভ্যতাৰ পৰিণামত গাঁৱৰ পৰা নগৰলৈ মানুহৰ প্ৰব্ৰজন ঘটিল আৰু তেওঁলোকেই লগত লৈ আহিলে সেই বিহু সংস্কৃতি৷ নগৰীয়া জীৱনৰ সংস্পৰ্শত বিহু নৃত্য-গীতৰ সামান্য বিকৃতি ঘটিব পাৰে, অথবা বহু সংখ্যক লোকে তাক যথাযোগ্যভাবে তাক গ্ৰহণ নকৰিবও পাৰে, কিন্তু পৃথিৱীৰ সকলো দেশৰ লোকনৃত্য-গীতৰ দৰেই বিহুও চিৰদিন তাৰ সেই আদিম প্ৰতিভাৰ সম্পদেৰেই বাচি থাকিব৷
- বিহুতলীৰ নাচনীজনী ব’হাগমহীয়া গাভৰু পৃথিৱী৷ বিহুবলীয়া ডেকাটো হৈছে পৃথিৱীৰ সৈতে মিলনাকাংখী মৌচুমীৰ মেঘ৷ উভয়ৰে মিলনৰ চিনস্বৰূপে বৰ্ষা নামে, পৃথিৱীৰ গৰ্ভত নতুন শস্যৰ সৃষ্টি হয়৷ উৎপাদন বাঢ়ে৷ পথাৰত উৎসৱমুখৰ ডেকা-গাভৰুৱে প্ৰকৃতিৰ এই সৃষ্টিৰ ছবিখনকেই প্ৰতীক আৰু নৃত্য-গীতৰ লহৰেৰে ৰূপায়িত কৰে৷ বিহুনৃত্যৰ স্বাভাৱিক ভংগীমাই বিশেষকৈ ডেকাৰ কঁকাল ভঙা ছেঁৱে যৌন জীৱনৰ ইংগিত দিয়ে৷
- ডেকা-গাভৰুৱে জুম পাতি কৰা বিহু নৃত্য এহাতে প্ৰেমৰ নৃত্য, আনহাতে প্ৰজনন নৃত্য৷ কাৰণ ইয়াৰ যোগেৰে পথাৰত লহপহকৈ শস্য গজি উঠিবৰ কাৰণে আৰু ধ্বংসকাৰী কু-শক্তিবোৰক হৰুৱাই দিবৰ কাৰণে আই বসুমতীক প্ৰাৰ্থনা কৰা হয়৷
- “দুখৰ বিষয়, ভাৰতৰ প্ৰায় আটাইবোৰ উৎসৱেই সাম্প্ৰদায়িক৷ বসন্ত উৎসৱ ৰূপান্তৰিত হৈছে হোলি বা চৈতন্য উৎসৱ ইত্যাদিলৈ৷ শাৰদীয় উৎসৱ পৰিণত হৈছে দুৰ্গোৎসৱ আদিলৈ৷ কাৰবালাৰ কাহিনীমূলক মহৰম হ’ল মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ৷ কিন্তু বিহুৱে তাৰ মাজতো ধৰ্ম নিৰপেক্ষ প্ৰকৃতি অক্ষুণ্ণ ৰাখিছে৷ এয়া বিহুৰ গৌৰৱ, অসমীয়া জনগণৰ গৌৰৱ৷’’
- বিহু সামূহিক জীৱনৰ যোৰপতা দিন৷ এই দিনটোত জীৱনে জীৱনে, প্ৰাণে প্ৰাণে, সুৰে সুৰে সাঙোৰ খাবৰ বাবে বনৰ বিহুতলী, পথাৰৰ মূৰৰ আঁহতৰ ছাঁ নেথাকিলেইবা! ক্ষতি কি? মনৰ বিহুতলী যে তাতোকৈ বহল!
লগতে চাওক
[সম্পাদনা কৰক | উৎস সম্পাদনা]উৎস
[সম্পাদনা কৰক | উৎস সম্পাদনা]- ↑ ১.০ ১.১ ১.২ ১.৩ দাস, ৺পুৰুষোত্তম (এপ্ৰিল ২০০৭). "“শ্ৰীময়ী অসমী’’ৰ সৃষ্টিৰ আঁৰত". ৰঙালী সোণালী জয়ন্তী সংখ্যা.
- ↑ ভূপেন হাজৰিকাৰ গীত আৰু জীৱন ৰথ, ড° দিলীপ দত্ত, পৃ, নং, ১২
- ↑ সোণোৱাল কছাৰী সংস্কৃতি, লভিত কুমাৰ শইকীয়া, পৃ, নং, ৫০
- ↑ ৪.০ ৪.১ ৪.২ ৪.৩ ৪.৪ ৪.৫ ৪.৬ ৪.৭ গোলাপ বৰা। পুলকানন্দ কৌশিক বিহুৰ বতৰা কোনে কি ক’লে। জাতীয় সাহিত্য মন্দিৰ, পৃষ্ঠা:১০১,১০২।
- ↑ ভূপেন হাজৰিকাৰ গীত আৰু জীৱন ৰথ, ড° দিলীপ দত্ত, পৃ, নং, ১৪
- ↑ গণশিল্পী হেমাংগ বিশ্বাসৰ অসম-প্ৰীতি, প্ৰফুল্ল গগৈ, গৰীয়সী, আগষ্ট, ২০১২
- ↑ ৭.০ ৭.১ ৰক্তাভ জ্যোতি বৰা (২০০৩)। উদ্ধৃতি অভিধান। বাণী মন্দিৰ, পৃষ্ঠা:৫০।
- ↑ ৮.০ ৮.১ অঞ্জন শৰ্মা (17 April 2023). বিহু কাৰো খেলাৰ সামগ্ৰী নহয়. mahabahu.com.
- ↑ গ্ৰন্থ:অসমৰ লোকসংস্কৃতি; লেখিকা:ড° নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ; প্ৰকাশক:বীণা লাইব্ৰেৰী; প্ৰথম প্ৰকাশ:১৯৭২; পুনৰ্মুদ্ৰণ:মাৰ্চ,২০১৪; পৃষ্ঠা:১৬৪
