ইন্দিৰা মিৰি

ইন্দিৰা মিৰি (ইংৰাজী: Indira Miri; ১৯১০-২০১৪) আছিল অসমৰ এগৰাকী শিক্ষাবিদ, বিদূষী মহিলা। তেওঁ এ'ডিনবৰা বিশ্ববিদ্যালয়ত উচ্চশিক্ষা লাভ কৰিছিল। তেখেতে কৰ্মজীৱনৰ আৰম্ভণিতে মেৰীয়া মণ্টেছৰীৰ পৰা প্ৰত্যক্ষভাৱে দীক্ষা পাইছিল। সৰুকালত তেখেতৰ নাম মেৰেং আছিল বুলি অনুৰাধা শৰ্মা পূজাৰীয়ে তেখেতৰ মেৰেং উপন্যাসত লিখিছে। মেৰেং ইন্দিৰা মিৰিৰ জীৱনভিত্তিক উপন্যাস। শিক্ষাক্ষেত্ৰলৈ আগবঢ়োৱা উল্লেখযোগ্য অৱদানৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰে ১৯৭৭ চনত ইন্দিৰা মিৰিক পদ্মশ্ৰী বঁটা প্ৰদান কৰে। ১৯৮৮ চনত ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ে মিৰিক সন্মানীয় ডি লিট উপাধি প্ৰদান কৰিছিল।

উদ্ধৃতি

1. আধাৰশিলাৰ পোতন যিমানে দ’ হয়, তাৰ ওপৰতে নিৰ্ভৰ কৰে সৌধৰ উজ্জলতা আৰু দৃঢ়তা৷
2. আজিৰ অসমীয়াই নিজকে অসমীয়া বুলিবলৈ পাহৰিছে৷ নাপাহৰিলেও পাহৰিব পাৰিলে ভাল বুলি ভাবে৷ সেয়ে, কৃষ্টি সংস্কৃতিলৈ তেওঁলোকে পিঠি দিছে৷ পাহৰি গৈছে যে, এটা জাতিক জীয়াই ৰাখে তাৰ ভাষা-কৃষ্টি-সংস্কৃতি আৰু সভ্যতাই৷ নিজকে পাহৰিছে, দেশক পাহৰিছে, সমাজক পাহৰিছে, সমাজৰ আজি ভাঙোন ধৰিছে৷ মোৰ তেওলোকলৈ আহ্বান, তেওঁলোকে যেন এই কৃষ্টি-সংস্কৃতি-সভ্যতা নাপাহৰি ইয়াৰ প্ৰসাৰৰ যত্ন কৰে৷

মই আৰু নেফা

1. মোৰেই সৌভাগ্য এক দেৱতুল্য পিতৃ এৰি এজন মহান স্বামী লাভ কৰিছিলোঁ৷ তেখেতৰ সত্যনিষ্ঠা, কৰ্মশীলতা, জ্ঞানৰ গভীৰতা আৰু দায়িত্ববোধৰ অপূৰ্ব চৰিত্ৰই মোক বিশেষভাৱে আকৰ্ষিত কৰিছিল৷
2. আজি ৯০ ৰে দেওনাত ভৰি দি উপলব্ধি কৰিছোঁ- বৰ্তমান - অৰ্থহীন অতীত সত্য ভবিষ্যৎ- নাই
3. আজি মোৰ বৰ্তমান সকলো কৰ্মেন্দ্ৰিয় নিষ্ক্ৰিয়, কাণেৰে নুশুনো, চকুৰে নমনো, মনেৰে ভাবিব নোৱাৰোঁ, পাণিপদ অচল।ভৱিষ্যৎ- আশু অন্তিমৰ অপেক্ষাত। এক জড় দেহত অকল শুনা- নুশুনা দুৰ্বল হৃদস্পন্দনেহে জীয়াই থকাৰ সংকেত দিছে। যেতিয়া জীৱন শুকাই গৈছে, জীৱনৰ সকলো মাধুৰী ম্লান হৈ গৈছে, তেতিয়া সেই শুকান নিৰস জীৱন অনুৰিত কৰি ৰাখিছে অকল অতীত স্মৃতিৰ ফাল্গুনীয়ে, আগুৱাই লৈ গৈছে ক্ষীণ প্ৰাণশক্তিক অন্তিমলৈ।
4. অতীত- কোনে কয় অতীত মৰিল, গ'ল? অতীত সত্য। স্মৃতি মাথোঁ ৰৈ যায় অতীত কাহিনী গাই নিজৰ আৰু মৰণোত্তৰ নিকটজনৰ। সেয়েহে আজি অন্তিম কালত ইন্দ্ৰিয়-শূন্য, আগ্ৰহ-ৰহিত হৈয়ো মই মোৰ ক্ষীণ অতীত সুঁৱৰিছোঁ।
5. অতীতত কোনো দিনেই ভবা নাছিলোঁ যে অতীত সত্য। মানুহৰ শেষ নিশ্বাসলৈ অতীতেহে জীয়াই ৰাখে। সেয়েহে অতীত কেতিয়াও সাৰথি থ'বলৈ নহ'ল। স্মৃতি বিক্ষিপ্ত হৈ অ'ত ত'ত পৰি থাকিল। আজি তাকে বুটলি লিপিবদ্ধ কৰিছোঁ- 'মই আৰু নেফা'।
6. মই নিলিখোঁ। লিখিবলৈ টান পাওঁ। লিখনত বহুত বাধা- শব্দ চয়ন, বানান, বাক্যৰ গাঁথনি, যতি আদি, ভাব, ভাষা, প্ৰকাশভংগী ইত্যাদি সকলোতেই মোৰ কেৰোণ। সেয়ে কেতিয়াও লিখা নহয় আৰু সেইবাবেই কেতিয়াবা কিবা লিখিম বুলি কোনো সমলো কেতিয়াও গোটোৱা নহ'ল। কিন্তু আজি বন্ধু- বান্ধৱ, আত্মীয়-স্বজনৰ সাগ্ৰহ অনুৰোধ এৰাব নোৱাৰি, বিশেষকৈ মোৰ ভতিজা ল'ৰা শ্ৰীমান লাবু সেনাপতিৰ আন্তৰিক তৰ্জন-গৰ্জনৰ 'লিখানা, নিলিখা কিয়' আদিৰ মিঠা গাজনিবিলাক এৰাব নোৱাৰি মোৰ হেৰাই যোৱা অতীত স্মৃতিকে ভিত্তি কৰি লিপিবদ্ধ কৰিলোঁ- 'মই আৰু নেফা'।
7. সকলোৰেই এৰি অহা দিনবিলাক নানা ৰঙৰ। কাৰো বা ৰং বেছি কাৰো কম, কাৰোৰ কোনোবাটো ৰং বৰ ডাঠ-কোনোবাটো আকৌ বৰ পাতল। আকৌ কাৰো কোনোবাটো ৰং বৰ উজ্জ্বল। কাৰো বা বৰ নিষ্প্ৰভ। পৃথিৱীত বোধহয় কাৰোৰ জীৱনেই এটা ৰঙৰ নহয়। ৰঙৰ সংখ্যা কম হ'ব পাৰে, কিন্তু এটা ৰং নহয়। সোণালী, ৰূপালী, সেউজ, সুনীল, বগা, ৰঙা ৰঙেৰে মানুহৰ এৰি অহা দিনবিলাক সঁচাই আকৰ্ষণীয়, বৰ সুন্দৰ। ই যেন গোলাপৰ সুগন্ধ। ফুল সৰিলেও তাৰ সুৰভি বনে বনে ঘুৰি ফুৰে।
8. সুখৰ, দুখৰ, হৰ্ষ-বিষাদৰ যি ৰঙৰেই দিন নহওক, এৰি অহা সকলো ৰঙৰেই দিন বিলাকৰ এটা এৰিব নোৱৰা চৌম্বিক আকৰ্ষণ আছে। এৰি অহা উজ্জ্বল ফটফটীয়া দিনবিলাকে যেনেকৈ হাত বাউল দি মাতে, ম্লান মলিন ডাৱৰীয়া বতৰ বিলাকেও জানো তেনেদৰেই নামাতে? মনবিলাক অজানিতে গুচি যায় লোঁহাৰ সজাত ভৰাই ধৰি ৰাখিব নোৱৰা সেই ফৰকাল আৰু ডাৱৰীয়া দিনবিলাকলৈ, ৰচনা কৰে এক অপূৰ্ব সৰগ যাৰ পৰা মনক কোনো ৰকমে কোনেও বঞ্চিত কৰিব নোৱাৰে। মোৰো মনটোৱে আজি সেই সৰগ ৰচনাৰ আশাৰে উভতি চাইছে বহুত দিনতে এৰি অহা মোৰ নানা ৰঙৰ দিনবোৰলৈ।
9. পুৱাৰ ক্ৰমে সোণালী হৈ অহা হেঙুলীয়া বেলিৰ জ্যোতিৰে জিলিকি ধাননি পথাৰবোৰে মোক চা মোক চা ৰূপ ধৰে। ক'তো বাধা নোপোৱা চকুৰ দৃষ্টি যোৱালৈকে অনন্ত ধাননি, অন্তহীন মুকলি পথাৰ। মুকলি আকাশৰ তলত মুকলি ধাননিত ঢৌ খেলি যায় পুৱাৰ মুকলি বতাহ।
10. জীৱনৰ সকলো সাৰ্থকতাৰ পম খেদি পোৱা জন্মৰ প্ৰথম শুভলগ্নৰ আনন্দেৰে জীৱনৰ সকলো সংঘাতৰ পম খেদি পোৱা জন্মৰ অশুভ লগ্নৰ বিষাদেৰে আৰম্ভ কৰা মোৰ অতীতৰ স্মৃতিৰ অস্ফুট প্ৰতিধ্বনি সামৰিলো।
11. মোৰ লিখাৰ অভ্যাস নাই। সেয়েহে কেতিয়াবা কিবা লিখিম বুলি সমলো কেতিয়াও গোটোৱা নাই। কিন্তু এতিয়া দেখিছো জীৱন যেতিয়া শুকাই যায়, জীৱনৰ সকলো মাধুৰী যেতিয়া ম্লান হৈ যায় তেতিয়া অতীতৰ স্মৃতিৰ সুধাসিন্ধুৱে শুষ্ক জীৱন সজীৱ সৰস কৰি ৰাখে। সেয়েহে আজি নব্বৈ বছৰত ভৰি দি মোৰ মনত অনুবৰ্ণিত হৈছে বিক্ষিপ্ত হৈ থকা বিস্মৃত প্ৰায় অতীতৰ সুখ-দুখৰ মুহূৰ্তবিলাকৰ প্ৰতিধ্বনি।

বিশিষ্টা শিক্ষাবিদ ইন্দিৰা মিৰি

হিৰণ্ময়ী দেৱীয়ে ৰচনা কৰা বিশিষ্টা শিক্ষাবিদ ইন্দিৰা মিৰি শীৰ্ষক গ্ৰন্থখনিত লেখিকাই ইন্দিৰা মিৰিৰ কিছু ভাষ্য হুবহু তুলি দিছে। সেইসমূহৰ মাজৰে কিছু উক্তি ইয়াত সন্নিৱিষ্ট কৰা হ'ল-

1. সেইজন আছিল মোৰ পিতৃদেৱ - যি মোৰ ব্যক্তিত্ব গঠনত শ্ৰেষ্ঠ অৱদান যোগাইছিল। তেখেত আছিল মোৰ দুখত সুখ, নিৰাশাত আশা, দুৰ্ব্বলতাত বল, চকুৰ পানীত হাঁহিৰ ৰেঙনি; মোৰ জীৱন ৰথাৰ সাৰথি আছিল মোৰ পিতৃ দেৱ।
2. ১৯৩২ চনত বি.এ. পাছ কৰাৰ পিছতে মোৰ বিবাহ হৈছিল। পিতৃৰ ইচ্ছামতে মোৰ বিবাহ হৈছিল মহীচন্দ্ৰ মিৰিৰ লগত। তেতিয়াৰ দিনত এনে অসবৰ্ণ বিবাহৰ সমৰ্থক নাছিল বুলিলেও অত্যুক্তি নহ'ব; মিৰি আৰু বনিয়া দুয়োকুলৰে দুৰ্ঘোৰ আপত্তি। পিছে পিতৃদেৱ আছিল সময়ৰ বহু আগতে ওপজা অতি জ্ঞানী ব্যক্তি। তেওঁৰ প্ৰগতিশীল মনক কোনেও বাধা দিব নোৱাৰিলে। এই বিবাহে অকল মিৰি আৰু বনিয়া কুলকে যে যুক্ত কৰিছিল এনে নহয়, বৃন্দাবন গোস্বামী, ডাঃ ভুবনেশ্বৰ বৰুৱা প্ৰমুখ্যে বিশিষ্ট বৰ্ণ হিন্দুসকলেও আন্তৰিকতাৰে এই বিয়াত যোগ দিছিল; ভুবনেশ্বৰ বৰুৱা স্বয়ং বৰকৰ্ত্তা।
3. মোৰ নিচেই সৰুতে মা ঢুকাইছিল। দেৱতুল্য পিতৃৰ তত্ত্বাৱধানত দিন কটাবলৈ পুনৰ ঘৰলৈ উভটি আহিলোঁ। পিতৃদেৱৰ অক্লান্ত যত্নতে ভাঙি যোৰা লগাই থিয় হ'লোঁ। তিনিটি সন্তানৰ লালন পালনৰ সুব্যৱস্থা কৰিবৰ বাবে সাজু হ'লোঁ।
4. নেফাৰ চাকৰি এক অপূৰ্ব্ব অভিজ্ঞতা; দুৰ্গম পাহাৰীয়া ঠাই - হাবি-বননিৰে ভৰা। আধুনিক জগতৰ কোনো সা-সুবিধাই তাত নাই। মানুহ বিলাক জনজাতি, আধুনিকতাৰ কোনো পৰশ নোপোৱা। ৰাস্তা-পদূলি, যান-বাহন একোৱেই নাই। এনে এখন ঠাইত স্কুল খুলি জনজাতিৰ ল'ৰা ছোৱালীৰ শিক্ষা আৰম্ভ কৰা এক সুকঠিন কাম।
5. ক্ষিপ্ৰগতিত শিক্ষা আগবঢ়াবলৈ প্ৰথমতে অসমীয়া ভাষাকে মাধ্যম হিচাপে লৈছিলোঁ, অৱশ্যে লগতে তেওঁলোকৰ দোৱানৰ উন্নতিৰ চেষ্টাও কৰিছিলোঁ যাতে শিশুক শীঘ্ৰে মাতৃ ভাষাত শিক্ষা দিয়াৰ ব্যৱস্থা কৰিব পাৰি। কাৰণ মাতৃভাষা মাতৃদুগ্ধ সম , শিশুৰ সুস্থ, সবল মনোবিকাশৰ অত্যুত্তম মাধ্যম। চৰকাৰেও এই ক্ষেত্ৰত অনুমোদন দিছিল।
6. কাম কৰিছিলোঁ তন্ময় নিষ্ঠাৰে, অসীম সাহসেৰে, ক্লান্তিহীন উদ্যমেৰে, অনন্ত আশাৰে, অপাৰ আনন্দৰে; যিমানেই কৰিছিলোঁ সিমানেই কৰাৰ আগ্ৰহ বাঢ়িছিল।
7. শাৰীৰিক ক্লেশ-ক্লান্তি, মানসিক-দুশ্চিন্তা, . কাঠিন্যই মোক কোনো দিনেই কৰ্ম্ম বিৰত কৰিব পৰা নাছিল। চৰকাৰৰ ফালৰ পৰাও মই কোনো দিনেই কোনো কথাত বাধা পোৱা নাছিলোঁ। মই শুদ্ধ, সত্য, শিক্ষা দৃষ্টিকোণৰ পৰা আগবঢ়োৱা সকলো পৰামৰ্শকে চৰকাৰে যথোচিত গুৰুত্ব দি গ্ৰহণ কৰিছিল।
8. চাকৰি জীৱনলৈ উভতি চালে দেখা পাওঁ প্ৰায় সকলো ঠাইতে মই বাটকটীয়াৰ দায়িত্বই বহন কৰিছিলোঁ। অনুষ্ঠান পাতি যি বিমল আনন্দ লাভ কৰিছিলোঁ সেই নিৰ্ম্মল, অক্ষয় আনন্দই মোৰ মন সদায় পৰিপূৰ্ণ কৰি ৰাখিছে।
9. মোৰ কৰ্ম্মজীৱনৰ আটাইতকৈ স্মৰণীয় কথা, নেফাতো, অসমতো - মোক যেন 'অৰ্জ্জুনৰ ৰথৰ সাৰথি নাৰায়ণে' হাতত ধৰিহে আগবঢ়াই নিছিল। কোনো বাধা বিঘিনি নোহোৱাকৈ মোৰ সাধ্যানুসৰি দিব পৰা সকলোখিনি প্ৰাণ ঢালি দিছিলোঁ আৰু মোৰ বিচাৰেৰে মই সাৰ্থকো হৈছিলোঁ।
10. জ্ঞান আহৰণ আৰু জ্ঞান দান যে দুটা বেলেগ পদ্ধতি তাক মানি নোলোৱাই শিক্ষাৰ অধোগতিৰ এটা মূল কাৰণ। শিক্ষা দান-গ্ৰহণৰ বিষয়, দান কৰিব লাগে হাত মুকলি কৰি আৰু গ্ৰহণ কৰিব লাগে হাত যোৰ কৰি।
11. মই বন কৰা ল'ৰা-ছোৱালী ঘনাই সলাই নাথাকোঁ, দোষে গুণেইতো মানুহ।
12. মানুহৰ অন্তৰত দেশপ্ৰেম, ভাষাপ্ৰেম জগাই তুলিব নোৱাৰিলে এখন দেশ, এটা ভাষা জীৱন্মৃত। ভাষা নাইকিয়া হ'লে এখন দেশ, এটা জাতিৰ অস্তিত্ব বিলোপ হয়।
13. শিক্ষাৰ লক্ষ্য হ'ব লাগে শুদ্ধ, সম্পূৰ্শ মানৱ গঢ়া, অৰ্থলিপ্সা পূৰণৰ যন্ত্ৰ বনোৱা নহয়।
14. শিক্ষা-ব্যৱস্থাত আৰম্ভণিৰে পৰা নীতি-শিক্ষাৰ ব্যৱস্থা থাকিব লাগিব। ই অকল পাঠ্যক্ৰমৰ অন্তৰ্ভুক্ত হ'লেই নহ'ব, শিক্ষাগুৰুসকলৰ আচাৰ-আচৰণেও তেনে দৃষ্টান্ত দাঙি ধৰিব পাৰিব লাগিব। তেনে শিক্ষাইহে ল'ৰা-ছোৱালীৰ মনত সাত্ত্বিক চেতনা জগাই তুলিব অৰ্থাৎ মানৱ অন্তৰত থকা সত্ত্ব গুণৰ বিকাশ সাধন কৰি ৰজঃ ও তমঃ গুণক নিয়ন্ত্ৰণ কৰি অন্ধ অৰ্থলিপ্সাৰ দৰে দোষবোৰৰ দূৰীকৰণত সহায় কৰিব।